«Сүрэхтэр кэпсэтэр кэмнэрэ»
Бу дьыл кулун тутар 25-26 күннэригэр Мэҥэ-Хаҥалас киинигэр Майаҕа Дмитрий Федорович Ходулов аатынан саҥа таас, кыраһыабай, киэҥ-куоҥ, тупсаҕай оҥоһуулаах, тутуулаах култуура дыбарыаһыгар Саха биллиилээх самодеятельнай композитора, Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата, Саха Республикатын народнай артыыһа, Мэҥэ-Хаҥалас, Кэбээйи, Үөһээ-Бүлүү, Амма улуустарын бочуоттаах Гражданина, Дьокуускай куорат уонна Саха Республикатын бочуоттаах олохтооҕо, Россия журналистарын союһун чилиэнэ Аркадий Алексеев бирииһигэр 8 төгүлүн ыытыллар «Сүрэхтэр кэпсэтэр кэмнэрэ» Республикатааҕы ырыа күөн-күрэһэ бэрт тэрээһиннээхтик, далааһыннаахтык буолан ааста. Тэрийээччилэр: «Мэҥэ-Хаҥалас улууһа» муниципальнай оройуон, улуустааҕы культура уонна духуобунай сайдыы салалтата, «Майа сэлиэнньэтэ» тыа сирин түөлбэтин дьаһалтата.
Бу икки күнү быһа тиргиччи ыытыллыбыт ырыа күрэһин проегар барыта 100-тэн тахса кыттааччы: Дьокуускайтан, Кэбээйиттэн, Чурапчыттан, Амматтан, Тааттаттан, Бүлүүттэн, Үөһээ-Бүлүүттэн, Намтан, Ленскэйтэн, Уус-Алдантан, Мэҥэ-Хаҥаластан олус бэлэмнээх, кыайыыга дьулуурдаах кыттааччылар, байаанынан доҕуһуоллааччылар тоҕуоруһа муһуннулар. Республикатааҕы 8-с төгүлүн ытыллыбыт ырыа күрэһэ туруорбут сыалын-соругун көрөөччү иннигэр толору арыйда, бигэргэттэ диэххэ сөп.
Ырыа күрэһин дьүүллүүр сүбэтин састаабыгар бааллар:Тэрийэр хамыыһыйа бэрэсэдээтэлэ М.А.Свинобоев, дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ А.Р.Исакова, Саха Республикатын үтүөлээх артыыската, «Туймаада» ырыа ансаамбылын прима куолаһа Акулина Акимова, Саха көрдөрөр уонна иһитиннэрэр хампаанньыйа тутаах үлэһиттэрэ Георгий Белоусов, Петр Кулаковскай уонна проект автора Саха биллиилээх самодеятельнай композитора, Саха комсомолун бириэмийэтин лауреата, Саха Республикатын народнай артыыһа А. М.Алексеев.
Ырыа күрэһэ барыта үс сүүмэрдиир түһүмэхтэн турда, бастакы талар, сүүмэрдиир түһүмэх сарсыардаттан олус тэрээһиннээхтик, хойутаабакка саҕаланна, барыта конкурска кыттыыга араас улуустартан 98 сайаапка киирбит, усулуобуйа быһыытынан бастакы ырыа хайаан да Аркадий Михайлович ырыата буолуохтаах, иккис көҥүл тиэмэҕэ. Тэрийээччилэр этэллэринэн быйыл хаһааҥҥытааҕар да элбэх кыттааччы, олус кыайыыга дьулуурдаах, бэлэмнээх кэлбиттэр, бары да Аркадий Михайлович ырыатын олус иһирэхтик, сонуннук толордулар диэн бэлиэтииллэр.
Конкурус бастакы күнүгэр «Сүрэхтэр кэпсэтэр кэмнэрэ» А.М.Алексеев ырыа конкурсун арыйыы сиэрэ-туома олус далааһыннаахтык, тэрээһиннээхтик буолан ааста, манна Аркадий Алексеев уһуйбут иитиллээччилэрэ: Саха республикатын үтүөлээх артыыстара, Мэҥэ-Хаҥалас бочуоттаах олохтоохторо Владилена-«Сахаайа», Александр Бурнашевтар, эдэр кэскиллээх ырыаһыт Кирилл Матвеев, Мэҥэ-Хаҥалас норуоднай инструменнар национальнай оркестра уонна народнай хор кыттыыны ыллылар, Россия үтүөлээх үҥкүү коллективын аатын ылбыт дьэрэкээн «Оһуор үҥкүүтүн» уонна «Боотур» үҥкүүтүн ыраахтан-чугастан кэлбит ыалдьыттары сөхтөрдө, астыннарда, салайааччы Саха республикатын үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ-Хаҥалас бочуоттаах олохтооҕо, саҥа таас култуура дыбарыаһын хаһаайына Василий Павлович Винокуров «Кыталык-Баһылай». Бу кэннэ Сахабыт сирин киэн туттар убаастабыллах народнай артыыһа, проект автора кыттааччыларга туһаайан кэккэ туһалаах сүбэлэри, истиҥ-иһирэх тыллары уонна кыайыыга дьулууру баҕаран туран норуот уостан түспэт ырыатын И.Гоголев-Кындыл тылларыгар «Аан дойду ыччатын сүрэҕэ» диэн ырыаны зал Аркадий Михайловичка убаастабылын биллэрэн, бары көрөөччү көхтөөхтүк туран эрэ хабыллар ытыс тыаһынан доҕуһуолланан авторы кытта бииргэ ылластылар.
Быйыл улахан ырыа ыһыаҕар Бүлүү улууһуттан үлэ, сцена бэтэрээнэ, Саха Республикатын «Лига отцов» мэтээл хаһаайына, Бүлүү улууһун бочуоттаах бэтэрээнэ бу соторутааҕыта эрэ Бүлүү куоратыгар Н.И.Ылахова аатынан «Алгыс» национальнай култуура киинигэр олус ситиһиилээхтик айар кэнсиэрин ыыппыт Бөтүҥтэн туруу үлэһит, айылҕаттан баритон куоластаах Николай Алексеевич Иванов кыттан — А.М.Алексеев ырыатын «Бастыҥ толорооччу» диэн ааты ылары ситистэ уонна 25000 тыһ. суммалаах харчынан бириэмийэни тутта. Бу ырыа күрэҕэр аны доҕуһуолу оҥорор баянистарга быйыл саҥа номинация олохтонон, 12 чулуу байаныыс кыттыбытыттан «Бастыҥ доҕуһуол» диэн иккис истиэпэннээх ааты Саха республикатын үтүөлээх үлэһитэ, мелодист Иван Туласынов ылла уонна 15000 тыһ.сууммалаах харчынан бириэмийэни тутта.
Ырыа ыһыаҕын үөрүүлээх уонна кэтэһиилээх түмүгэ тахсан кыайыылаахтар сүргэлэрэ көтөҕүллэн, үөрэн-көтөн, астынан аныгыскы сылга Павловскайга буолар ырыа күрэһэр көрсүһэрдии тарҕастылар. Бу күөн күрэс мугутуур кыайыылааҕа Кэбээйи улууһуттан Анна Эверстова ылыан ылла уонна 100000 тыһ. бириэмийэни тутта. Бүлүү улууһуттан кыттыбыт биир дойдулаахтарбытын Николай Иванову, Иван Туласыновы бу үрдүк ситиһиилэринэн эҕэрдэлиибит уонна үрдүк ситиһиилэр кэлэ турдуннар, эһиги тулаҕытыгар куруук ырыа ыһыаҕа ыллана, ыһылла турдун диэн алгыспытын тиэрдэбит.
Саха Республикатын култууратын туйгуна,
көрөөччү аатыттан Елена Туласынова
